Trong bối cảnh các vụ cháy nổ diễn ra ngày càng phức tạp, việc trang bị hệ thống báo cháy không còn là lựa chọn mà là nhu cầu bắt buộc đối với mọi không gian sống và làm việc. Tuy nhiên, không phải công trình nào cũng phù hợp với hệ thống báo cháy trung tâm phức tạp và tốn kém. Với những khu vực có quy mô nhỏ, không cần giám sát tập trung, thiết bị báo cháy cục bộ là giải pháp an toàn, tiết kiệm và dễ triển khai.
Thiết bị báo cháy cục bộ là gì?
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của thiết bị báo cháy cục bộ
Các thiết bị báo cháy cục bộ khi được lắp đặt trong cùng một nhà và công trình phải được liên kết với nhau, đảm bảo tất cả cùng phát tín hiệu báo cháy khi có một thiết bị được kích hoạt.
_Trích từ mục 3. Thuật ngữ và định nghĩa, TCVN 3890: 2023
Cấu tạo cơ bản của thiết bị báo cháy cục bộ hiện nay bao gồm: cảm biến khói hoặc cảm biến nhiệt có độ nhạy cao, còi báo động tích hợp phát âm thanh lớn trên 85dB, đèn LED nhấp nháy cảnh báo, bộ vi xử lý tín hiệu, pin hoặc nguồn điện trực tiếp.
Nhiều thiết bị báo cháy cục bộ được trang bị kết nối không dây, cho phép các thiết bị trong cùng hệ thống phát cảnh báo đồng loạt khi phát hiện nguy cơ cháy. Một số mẫu nâng cấp có khả năng gửi thông báo đến điện thoại qua mạng Wi-Fi, giúp người dùng kịp thời xử lý dù không có mặt tại khu vực xảy ra sự cố.
Phân biệt thiết bị báo cháy cục bộ và hệ thống báo cháy trung tâm
Khác với hệ thống báo cháy trung tâm – nơi các thiết bị được kết nối về một tủ trung tâm điều khiển chung, các thiết bị báo cháy cục bộ hoạt động độc lập hoặc liên kết theo từng nhóm nhỏ, không phụ thuộc vào trung tâm điều khiển.
Điều này giúp đơn giản hóa việc lắp đặt, vận hành và đặc biệt phù hợp với công trình có quy mô nhỏ hoặc không cần giám sát tập trung. Hệ thống báo cháy trung tâm phù hợp cho các tòa nhà lớn, trong khi báo cháy cục bộ là lựa chọn hiệu quả cho căn hộ, nhà trọ, văn phòng nhỏ.
Lợi ích khi sử dụng thiết bị báo cháy cục bộ
Phát hiện cháy nhanh chóng tại từng khu vực riêng biệt
Thiết bị được gắn trực tiếp tại nơi cần bảo vệ nên khả năng phát hiện cháy tại chỗ rất nhanh, không bị chậm trễ do phải truyền tín hiệu về trung tâm. Điều này đặc biệt hữu ích trong các không gian nhỏ, nơi từng giây có thể quyết định an toàn của con người và tài sản.
Chi phí đầu tư thấp, phù hợp với quy mô nhỏ
Không cần dây tín hiệu phức tạp, không cần trung tâm điều khiển tốn kém, thiết bị báo cháy cục bộ có mức giá dễ tiếp cận, phù hợp với các hộ gia đình, nhà trọ, cửa hàng nhỏ. Người dùng chỉ cần đầu tư từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng để có một hệ thống báo cháy hoàn chỉnh và hiệu quả.
Dễ dàng lắp đặt và sử dụng
Việc lắp đặt thiết bị không yêu cầu kỹ thuật cao, không cần can thiệp vào hệ thống điện hay đục phá tường. Thiết bị có thể gắn trần hoặc tường bằng vít, keo hoặc đế từ tính. Giao diện sử dụng đơn giản, phù hợp với cả người cao tuổi và trẻ nhỏ.
Ứng dụng thực tế của thiết bị báo cháy cục bộ
1. Nhà ở dân dụng, căn hộ riêng lẻ
Đối với các căn hộ gia đình, đặc biệt là nhà ống, nhà phố hoặc căn hộ chung cư mini, thiết bị báo cháy cục bộ là lựa chọn hợp lý để phát hiện cháy ngay tại các vị trí dễ xảy ra sự cố như bếp, phòng ngủ, phòng khách hoặc khu vực để xe. Thiết bị giúp cảnh báo kịp thời ngay cả khi không có hệ thống báo cháy trung tâm, đảm bảo an toàn cho cả gia đình.
2. Nhà trọ, phòng cho thuê
Ở các dãy trọ và phòng cho thuê, nguy cơ cháy nổ thường xuất phát từ ổ điện quá tải, nấu ăn trong phòng, hoặc hút thuốc không đúng nơi quy định. Lắp đặt thiết bị báo cháy cục bộ trong từng phòng giúp phát hiện sớm sự cố, chủ động cảnh báo cho cả người thuê và chủ nhà. Nhiều thiết bị còn có thể phát cảnh báo đồng loạt giữa các phòng khi có cháy xảy ra.
3. Ki-ốt, quầy hàng kinh doanh nhỏ
Tại các ki-ốt bán hàng trong chợ, trung tâm thương mại mini, khu phố kinh doanh… thiết bị báo cháy cục bộ giúp phát hiện sớm nguy cơ cháy từ bảng điện, đèn trang trí, nấu nướng hoặc sự cố từ máy móc điện. Với không gian nhỏ và số lượng nhân sự ít, thiết bị báo cháy cục bộ là giải pháp tiết kiệm và hiệu quả để bảo vệ tài sản kinh doanh.
4. Văn phòng nhỏ, công ty quy mô vừa
Với các văn phòng nhỏ từ 1–3 tầng, không có bộ phận giám sát an ninh chuyên biệt, thiết bị báo cháy cục bộ giúp cảnh báo kịp thời khi có sự cố tại khu vực máy tính, kho tài liệu, ổ cắm tổng, máy photocopy… Việc trang bị thiết bị cục bộ còn thể hiện sự chuyên nghiệp, trách nhiệm của doanh nghiệp với nhân viên và tài sản.
5. Nhà kho riêng lẻ, phòng kỹ thuật phụ
Nhiều công trình có các phòng chức năng nằm tách biệt như nhà kho, phòng UPS, phòng server, phòng kỹ thuật… nhưng lại không nằm trong hệ thống báo cháy trung tâm. Lúc này, thiết bị báo cháy cục bộ sẽ là lựa chọn cần thiết để phát hiện cháy sớm và cảnh báo cục bộ, giảm thiểu rủi ro lan rộng ra toàn hệ thống.
Phân loại thiết bị báo cháy cục bộ phổ biến hiện nay
Thiết bị báo cháy cục bộ có thể được phân loại dựa trên phương thức phát hiện và cảnh báo cháy. Cụ thể, có 3 nhóm chính:
1. Thiết bị báo cháy theo loại cảm biến: Khói và Nhiệt
● Đầu báo khói tích hợp còi báo động
Đây là thiết bị sử dụng cảm biến quang học hoặc ion hóa để phát hiện sự xuất hiện của khói trong không khí – dấu hiệu ban đầu của một đám cháy. Khi khói đạt ngưỡng cảnh báo, thiết bị sẽ phát ra âm thanh lớn (>85dB) và đèn LED nhấp nháy để cảnh báo tại chỗ.
Ứng dụng: Nhà ở, phòng ngủ, phòng khách, văn phòng kín, khu vực chứa vật liệu dễ cháy.
● Đầu báo nhiệt tích hợp còi báo động
Thiết bị này sử dụng cảm biến nhiệt để phát hiện sự gia tăng nhiệt độ bất thường (thường từ 57°C trở lên). Khi nhiệt vượt ngưỡng, còi hú sẽ được kích hoạt. Loại cảm biến này phù hợp cho môi trường có nhiều khói bụi, hơi nóng như nhà bếp, nhà xe, phòng máy.
Ứng dụng: Nhà bếp, gara, nhà kho nóng ẩm, phòng kỹ thuật, xưởng cơ khí.
Lưu ý: Một số thiết bị hiện nay tích hợp cả hai cảm biến khói & nhiệt, giúp tăng độ chính xác và giảm báo giả.
2. Thiết bị theo nguồn cấp điện: Pin & Điện lưới
● Thiết bị báo cháy dùng pin
Sử dụng pin lithium có thể hoạt động liên tục từ 1–5 năm tùy loại. Dễ lắp đặt, không cần kéo dây điện. Khi pin yếu, thiết bị sẽ phát tín hiệu cảnh báo.
Ưu điểm: Gọn nhẹ, linh hoạt, phù hợp nơi không có điện ổn định.
Ứng dụng: Phòng trọ, ki-ốt nhỏ, căn hộ đơn lẻ, kho phụ.
● Thiết bị dùng điện lưới kèm pin dự phòng
Hoạt động chính bằng điện 220V, có pin dự phòng để đảm bảo vẫn phát cảnh báo khi mất điện. Độ ổn định cao, âm thanh lớn, ít cần bảo trì.
Ưu điểm: Hoạt động bền vững, chuyên nghiệp.
Ứng dụng: Văn phòng nhỏ, cửa hàng, nhà xưởng có nguồn điện ổn định.
3. Thiết bị theo khả năng kết nối: Độc lập – Liên động – Kết nối điện thoại
● Thiết bị hoạt động độc lập
Mỗi thiết bị tự cảnh báo khi phát hiện cháy, không liên kết với thiết bị khác. Đây là dòng phổ biến nhất, chi phí thấp, dễ triển khai.
Ứng dụng: Phù hợp không gian tách biệt như phòng ngủ, nhà kho nhỏ, phòng trọ.
● Thiết bị liên động không dây
Khi một thiết bị phát hiện cháy, toàn bộ các thiết bị liên kết sẽ phát còi cảnh báo đồng loạt, nhờ kết nối sóng RF hoặc Bluetooth nội bộ.
Ưu điểm: Tăng khả năng cảnh báo diện rộng.
Ứng dụng: Dãy nhà trọ, văn phòng chia phòng, nhà nhiều tầng.
● Thiết bị có kết nối Wi-Fi, báo cháy qua điện thoại
Các thiết bị này có thể gửi cảnh báo đến ứng dụng điện thoại hoặc tin nhắn qua kết nối Wi-Fi. Một số còn cho phép quản lý từ xa, theo dõi tình trạng pin và lịch sử cảnh báo.
Ưu điểm: Giám sát từ xa, an tâm khi vắng mặt.
Ứng dụng: Nhà ở hiện đại, biệt thự, homestay, văn phòng không có người túc trực.
Tiêu chí lựa chọn thiết bị báo cháy cục bộ phù hợp
Độ nhạy phát hiện khói, nhiệt
Lựa chọn thiết bị có độ nhạy cao giúp phát hiện sớm ngay từ giai đoạn đầu của đám cháy. Đối với không gian có nhiều bụi (như nhà bếp), nên chọn loại có khả năng phân biệt giữa khói nấu nướng và khói cháy thật.
Độ bền và khả năng chịu môi trường
Thiết bị nên có khả năng chịu được độ ẩm, bụi, nhiệt độ dao động lớn – đặc biệt nếu lắp đặt ở nhà kho, khu vực mái tôn hoặc nơi gần nguồn sinh nhiệt. Vỏ thiết bị nên là nhựa ABS chống cháy hoặc kim loại chống ăn mòn.
Dễ dàng bảo trì và thay thế pin
Ưu tiên chọn thiết bị có thiết kế dễ tháo lắp, thay pin nhanh chóng và có cảnh báo pin yếu. Một số dòng hiện nay còn có nút test kiểm tra chức năng và đèn LED hiển thị trạng thái hoạt động, giúp người dùng dễ giám sát.
Lưu ý khi lắp đặt và sử dụng thiết bị báo cháy cục bộ
Vị trí lắp đặt tối ưu để phát hiện cháy sớm
Nên lắp thiết bị trên trần nhà, cách tường ít nhất 50cm và tránh đặt gần cửa sổ, điều hòa, quạt thông gió – nơi có thể làm loãng khói và giảm hiệu quả cảnh báo. Riêng phòng ngủ cần được ưu tiên lắp đặt để đảm bảo phát hiện cháy trong lúc nghỉ ngơi.
Kiểm tra định kỳ và thay pin đúng thời gian
Thiết bị nên được kiểm tra hoạt động tối thiểu mỗi tháng một lần. Thay pin định kỳ theo khuyến nghị từ nhà sản xuất hoặc khi có đèn báo hiệu pin yếu. Không sử dụng thiết bị đã quá hạn sử dụng hoặc bị hỏng còi.
Kết hợp với thiết bị chữa cháy tại chỗ để tăng hiệu quả an toàn
Song song với việc lắp đặt thiết bị báo cháy, người dùng nên chuẩn bị bình chữa cháy mini, khăn chống cháy, và xây dựng quy trình thoát nạn đơn giản. Sự phối hợp giữa phát hiện sớm và xử lý nhanh sẽ mang lại hiệu quả tối ưu trong phòng cháy.
Kết luận
Thiết bị báo cháy cục bộ – giải pháp đơn giản nhưng hiệu quả
Trong bối cảnh nhu cầu an toàn cháy nổ ngày càng tăng cao, đặc biệt tại các công trình nhỏ lẻ, thiết bị báo cháy cục bộ mang đến giải pháp phòng cháy tiết kiệm, tiện lợi và hiệu quả. Không chỉ giúp phát hiện cháy kịp thời tại từng khu vực cụ thể, thiết bị này còn dễ lắp đặt, dễ sử dụng và phù hợp với nhiều loại công trình từ nhà ở, văn phòng đến cửa hàng.
Việc đầu tư vào một thiết bị báo cháy cục bộ chất lượng không chỉ là hành động bảo vệ tài sản mà còn là sự chủ động bảo vệ sinh mạng cho chính bạn và những người thân yêu.
Khám phá thêm về hệ thống báo cháy SafeFire tại Kênh Youtube “Safefire Việt Nam”
Liên hệ qua Fanpage: SafeFire Việt Nam
