Khi xảy ra cháy nổ, việc sử dụng những kỹ năng sinh tồn sẽ giúp bạn có thể nhanh chóng thoát khỏi hiểm họa, mang lại thời gian an toàn để chờ đợi sự cứu trợ từ nhân viên cứu hộ. Trong số đó, kỹ năng tránh ngạt khói được xem là rất quan trọng.
Ngạt khói nguy hiểm như thế nào?
Ngạt khói là nguyên nhân chính dẫn đến nhiều trường hợp tử vong trong các vụ hỏa hoạn, khiến nhiều người hít phải các khí độc như CO2, CO, amoniac, axit hữu cơ. Trong số đó, CO2 và CO đóng vai trò chủ yếu trong các trường hợp tử vong.
Cả CO và CO2 đều là loại khí độc không màu, không mùi và hấp thụ nhanh chóng vào cơ thể. Chúng ngăn cản quá trình vận chuyển oxy vào máu và ảnh hưởng đến sự chuyển hóa hô hấp của các tế bào, đặc biệt là các tế bào quan trọng như não và tim.
Khi hít phải khí CO, nạn nhân có thể trải qua các triệu chứng như đau đầu, buồn nôn, nôn ói, hoa mắt và khó thở. Tuy nhiên, ngạt khí CO có thể để lại những hậu quả nghiêm trọng hơn nếu nạn nhân tiếp tục tiếp xúc lâu dài. Các di chứng thường gặp bao gồm giảm trí nhớ, giảm khả năng tập trung, cơ mặt liệt, vận động bất thường, khó đi lại, cứng cơ và run, cũng như liệt nửa người.
Ngộ độc CO có thể xảy ra nếu nạn nhân hít phải lượng khí độc quá nhiều, gây ra tình trạng nguy hiểm ngay lập tức. Ngoài ra, sự thiếu hụt oxy do hít phải khí CO cũng làm suy giảm sức khỏe và làm tăng nguy cơ tử vong trong các vụ cháy, khi nạn nhân thường cố gắng vùng vẫy trong sự hoảng loạn, làm cho ngộ độc diễn ra nhanh chóng.
Khí CO từ các đám cháy không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của những người trực tiếp tiếp xúc mà còn lan ra môi trường xung quanh, gây nguy hiểm cho nhiều người khác. Ngoài ra, một số đám cháy có thể sinh ra các khí độc như HCN, phosgene, có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến các cơ quan trong cơ thể như gan, thận và hệ hô hấp.
Kỹ năng tránh ngạt khói khi xảy ra cháy nổ
– Khi xảy ra cháy nổ, không gian bị chia thành hai vùng cơ bản. Vùng thứ nhất là vùng không khí ở trên cao, gần trần nhà, thường có nhiều khói và khí độc. Vùng thứ hai là vùng gần dưới sàn nhà, có ít khói và khí độc hơn.
Vì thiếu hiểu biết về thông tin cơ bản này và bị hoảng sợ, nhiều nạn nhân thường mất bình tĩnh và vội vã chạy đứng, tiếp xúc với vùng không khí ở trên cao – nơi chứa nhiều khí độc hơn. Nếu hít phải khí độc carbon monoxide với nồng độ cao, nạn nhân có thể tử vong rất nhanh (chỉ trong 5 đến 10 phút). Để tăng cường khả năng sống sót trong trường hợp cháy nổ, điều quan trọng là giữ bình tĩnh và áp dụng kỹ năng thoát hiểm một cách nhanh chóng và hiệu quả.
Nếu bị mắc kẹt trong phòng, đầu tiên bạn nên đóng kín các cửa để ngăn khói xâm nhập. Sử dụng vải ướt hoặc băng dính để bít kín các khe hở xung quanh khung cửa và các lỗ thông gió.
– Để giảm thiểu nguy cơ hít phải khí độc trong khi cháy nổ, bạn có thể thấm ướt một tấm khăn hoặc giẻ và che kín mặt, mũi để giảm lượng khí độc hít vào. Phương pháp này giúp duy trì sự sống và giảm nguy cơ ngộ độc trong khi chờ đợi sự giúp đỡ từ lực lượng cứu hộ. Nếu có, bạn nên đeo mặt nạ chống độc. Trong trường hợp phải vượt qua ngọn lửa, cần trùm chăn hoặc vải ướt lên người để bảo vệ khỏi lửa gây bỏng.
Bạn cũng có thể sử dụng tấm đệm để đặt lên cửa sổ hoặc ban công, sau đó tưới nước lên tấm đệm để tạo thành một lớp mái. Điều này giúp hạn chế khói bén từ lửa di chuyển lên trên, trong khi bạn có thể trú ẩn phía dưới tấm đệm để tránh hít phải khí độc.
Khói thường có xu hướng bay lên trên, vì vậy khi phát sinh nhiều khói, bạn nên hạ thấp cơ thể xuống sàn, khuỵu gối và hai tay, cúi người, quỳ gối, bò hoặc trườn ra khỏi đám cháy. Việc này giúp bạn tránh hít phải lượng khói và khí độc lớn hơn khi ở gần mặt đất, nơi không khí sạch hơn.
– Khi di chuyển, nếu không thấy đường đi, bạn nên dựa vào tường và sử dụng tay để định hướng tìm đường thoát ra, nhằm tránh nguy cơ bị cấu kiện sụp đổ và đám đông đạp đập, đồng thời tìm ra các cửa thoát hiểm.
– Trước khi mở cửa, hãy sờ tay vào tay nắm để kiểm tra nhiệt độ. Nếu tay nắm nóng, đó có thể là dấu hiệu cửa phía bên kia đang bị cháy. Trong trường hợp này, không nên mở cửa. Nếu tay nắm không nóng, bạn có thể mở cửa từ từ và lợi dụng cánh cửa để che chắn khói và khí độc vào người.
Hãy xác định và phân biệt rõ khu vực an toàn và khu vực đang cháy, và tuyệt đối không sử dụng cầu thang hoặc trốn vào nhà vệ sinh. Tránh trốn vào không gian kín vì nguy cơ ngạt khí cao có thể gây tử vong nhanh chóng.
– Nếu không thể tìm được lối thoát an toàn, bạn có thể cẩn thận thoát ra qua cửa sổ, ban công hoặc mái nhà bên cạnh. Nếu bạn ở tầng thấp, hãy cân nhắc nhảy xuống đất bằng cách nối các mảnh chăn mỏng thành một dây dài. Nhớ làm giảm chấn thương bằng cách quăng gối, chăn hoặc vật dụng khác xuống nền đất trước khi nhảy, nếu có thể. Không nên nhảy từ tầng cao xuống đất mà không có sự cho phép và hướng dẫn của lực lượng cứu hộ.
Lưu ý
Nguy cơ ngộ độc khí và ngạt khói vẫn tiềm ẩn cho nạn nhân sau khi thoát khỏi đám cháy. Vì vậy, ngay sau khi thoát hiểm, cần đưa người bệnh đến các cơ sở y tế để được kiểm tra và cấp cứu kịp thời.
Để phòng ngừa ngộ độc khí, hơi độc và khói, không nên để xe ô tô hoặc xe máy nổ máy trong nhà hoặc trong gara ngay cả khi cửa đang mở; không đặt máy phát điện bên trong nhà; không đốt than, củi trong nhà khi cửa kín; không sử dụng thiết bị đốt gas trong các không gian kín như phòng ngủ…
